Nawyk, rytuał, przyzwyczajenie to są synonimy tego i samego, czyli działania automatycznego, nad którym nie trzeba się zastanawiać. Nawyki są częścią naszego życia i często sobie z tego nie zdajemy sprawy. Wiele osób mówi, że coś robi, bo zawsze tak robi, ale nie mają pojęcia dlaczego i skąd to wynika. Często się spotykam ze stwierdzeniem, że ktoś chce coś zmienić w swoim życiu lub jest rozżalony, że ciężko pracuje, a nic z tego nie ma. Kiedy wchodzę w głębszą rozmowę z tą osobą, okazuje się, że ta ciężka praca wynika ze złego rozplanowania dnia, zarządzania swoimi siłami czy ciągłego spieszenia się i spóźniania, co ostatecznie powoduje pracę mało produktywną, a co za tym idzie oddalenie się od oczekiwanych efektów. Jakie nawyki pomagają w osiągnięciu sukcesu? Jak je skutecznie wprowadzać w życie?
Zacznę od przytoczenia definicji i wytłumaczenia Ci czym w istocie są nawyki. Następnie przedstawię Ci ogólne zasady wprowadzania nawyków. Kolejną kwestią, jaką poruszę w tym artykule, jest rozumienia sukcesu. Na końcu przedstawię Ci listę ogólną dobrych nawyków oraz przykładowe nawyki sukcesu.
[tx_heading style=”default” heading_text=”Czym są nawyki? Co oznacza nawykowe działanie?” tag=”h1″ size=”30″ margin=”24″ align=”center”]
I. nawyk «nabyta skłonność do sprawniejszego, bardziej mechanicznego wykonywania jakiejś czynności»
Słownik Języka Polskiego, PWNII. nawyk, psychol.:
1) zautomatyzowana czynność (sposób zachowania, reagowania) nabyta w wyniku ćwiczenia, zwłaszcza przez powtarzanie; zwykle nawyk wiąże się z aktywnością typu motorycznego (ruchową), można też mówić o nawykach myślowych, poznawczych, językowych; przyswojenie sobie nawyku przebiega przez wiele faz, w których dana czynność automatyzuje się, uwalniając się stopniowo od świadomej kontroli; u dziecka opanowywanie podstawowych nawyków, związanych np. z chodzeniem, pisaniem, czytaniem itp., wymaga osiągnięcia przez nie pewnej dojrzałości rozwojowej;
2) w psychologii behawiorystycznej — jeden z podstawowych konstruktów teoret. (zmienna pośrednicząca) oznaczający wytworzony związek między bodźcem a reakcją.
Encyklopedia PWN
[tx_heading style=”default” heading_text=”Jak funkcjonuje mechanizm nawykowego działania?” tag=”h2″ size=”25″ margin=”24″ align=”center”]
Chcę Ci zwrócić uwagę, szczególnie na aspekt behawiorystyczny nawyków, gdyż wiąże się z bodźcem. I w takim kontekście nawyk rozumiemy, jako reakcję na bodziec. Tutaj jest klucz, który pomaga zrozumieć automatyczne reakcje na konkretne sytuacje. Mam na myśli tutaj tzw. mechanizmy obronne psychiki. Wytwarzają się one pod wpływem określonych bodźców i później następują automatyczne zachowania na jakieś wydarzenia. Więcej w tym temacie będę pisała we wpisie o zmianie negatywnych nawyków.
bodziec (impuls) ⇒ reakcja (zachowanie, działanie) ⇒ korzyść wypływająca z nawyku
Ta powyższa informacja daje nam odpowiedź na pytanie o źródło nawyków. Skąd się biorą i dlaczego tak, a nie inaczej postępujemy? Na pewno zauważasz u siebie mechaniczne postępowanie. Jest ono powodowane konkretnym bodźcem. Świadomym lub nieświadomym. Praca na zasadzie bodziec-reakcja jest moim ulubionym stylem działania z nawykami. Widzę najlepsze wtedy najlepsze efekty wprowadzania nowych mechanicznych działań. Innym jest podejście do nawyków z wykorzystaniem gry, gdzie wykorzystuje się elementy zabawy.
Jak widzisz nawyk jest częścią codzienności. Robienie czegoś z przyzwyczajenia może Ci ułatwić życie lub je utrudnić. Od Ciebie zależy i Twojej osobistej pracy nad sobą podjęcie walki o swoje nawyki.
[tx_heading style=”default” heading_text=”Jak skutecznie wprowadzać dobre nawyki? Ogólne wskazówki” tag=”h1″ size=”30″ margin=”24″ align=”center”]
Świadome wprowadzanie nawyku zawiera w sobie określone fazy. Wiąże się z wprowadzeniem czegoś nowego, jakiejś zmiany w dotychczasowym funkcjonowaniu. Na początku jest to trudne i nienaturalne. Wymaga większego skupienia, wysiłku i dyscypliny. Moim zdaniem wprowadzanie jakichkolwiek zmian w życie bez samozaparcia się siebie oraz samodyscypliny jest z góry skazane na porażkę. Dlatego tak ważna jest motywacja, nagradzanie się i podejmowanie różnych metod wspomagających rozwój osobisty. Nie brakuje w internecie wiedzy na te tematy.
[tx_heading style=”default” heading_text=”1. Etap motywacji” tag=”h2″ size=”25″ margin=”24″ align=”center”]
[tx_spacer size=”16″]
- Odpowiedz sobie na pytanie: Po co i dlaczego chcesz wprowadzić jakiś nawyk? Co Ci to przyniesie? Jak się zmieni Twoje życie?
[tx_spacer size=”16″] - Wyobraź sobie, ze już ten nawyk masz. Jak wygląda Twoje życie? Co robisz łatwiej i lżej? Co się zmieniło na lepsze?
[tx_spacer size=”16″] - Spróbuj znaleźć własny sposób na zmotywowanie się. U niektórych osób działa tzw. motywacja negatywna, gdy już osiągną tak zły stan swojego życia, że muszą koniecznie coś zmienić
[tx_spacer size=”16″]
[tx_heading style=”default” heading_text=”2. Etap zaplanowania” tag=”h2″ size=”25″ margin=”24″ align=”center”]
[tx_spacer size=”16″]
- Wpisz w kalendarz pierwszy dzień, kiedy zaczniesz i oznacz dni oraz godziny, w których będziesz powtarzać nawyk. U mnie najlepiej się sprawdza powtarzanie każdego dnia i o tej samej porze, ale nie jest to reguła. Każdy może mieć inną częstotliwość powatrzania
[tx_spacer size=”16″] - Rozpisz swoje kroki. Przykładowo: chcesz wstawać o 5 rano, a teraz wstajesz o 6. Przez pierwsze dni wstawaj tylko klika minut wcześniej, a potem powoli podwyższaj poprzeczkę
[tx_spacer size=”16″]
[tx_heading style=”default” heading_text=”3. Strategia i konkretne działania” tag=”h2″ size=”25″ margin=”24″ align=”center”]
[tx_spacer size=”16″]
- Obierz najkorzystniejszą metodę np. nowy nawyk zaraz po jakiś już utrwalonym (u mnie picie wody jest związane z nawykiem krótkich przerw w czasie pracy; wtedy już automatycznie wstają od biurka i idę napełnić szklankę, kiedy usłyszę dźwięk budzika sygnalizujący przerwę)
[tx_spacer size=”16″] - Poszukaj swoje „bodźca” np, dźwiękowego. Nastawiaj sobie przypomnienie, które zasygnalizuje Ci, że czas na „Twój nawyk”, aż potem będziesz pamiętać o nim bez „przypominajek”
[tx_spacer size=”16″]
[tx_heading style=”default” heading_text=”4. Nagradzanie” tag=”h2″ size=”25″ margin=”24″ align=”center”]
[tx_spacer size=”16″]
- Odznaczaj dni z wykonanym nawykiem i gratuluj sobie tego wysiłku. Nawyk jest ściśle związany z jakąś przyjemnością. Nawet ten negatywny!
[tx_spacer size=”16″] - Nagradzaj się według własnego systemu. Może u Ciebie zadziała jakaś konkretna rzecz w nagrodę. U mnie się nie sprawdza, ale za to niesamowite uczucie szczęścia rekompensuje mi cały wysiłek i fakt, że wytrwałam do końca. Z natury jestem ambitna i uczucie wygranej jest dla mnie największą nagrodą. Dlatego tak lubię gry i wyzwania 😉
- Znajdź swój sposób motywowania się, kiedy opada Ci chęć dalszej walki z nawykiem; u mnie się sprawdza powrót do punktu 2.
- Powtarzaj czynność nawykową, aż zauważysz, że robisz to bez przypominania i automatycznie.
[tx_divider size=”24″]
Ilość powtórzeń to kwestia indywidualna, a szybkość wprowadzania nawyków w dużej mierze zależy od obranego przez nas bodźca. Możesz też wprowadzać kilka nawyków w tym samym czasie. Najlepiej, żeby to były proste nawyki i optymalnie jest wprowadzać od dwóch do kilku. Ponoć większa liczba sprawia nieskuteczność w ich zautomatyzowaniu się. Kiedyś podjęłam próbę wprowadzenia ok. dwunastu różnych zachowań. Zrobiła to, ale zajęło mi to kilka miesięcy. Aktualnie działam nad maks. czterema nawykami.
Pamiętaj! Nawet, jak nie osiągniesz sukcesu to nie poddawaj się! Wstań i walcz dalej, aż do skutku. Dobre nawyki często wypierają te negatywne, dlatego rak warto o nie zadbać. U mnie poranne wstawania wyparło chodzenie późno spać i przyniosło efekt w postaci wysypiania się i lepszego zdrowia.
[tx_heading style=”default” heading_text=”Czym w swej istocie jest sukces?” tag=”h1″ size=”30″ margin=”24″ align=”center”]
Sukces jest teraz bardzo modnym słowem i często, aż źle się kojarzy. Mówiąc o ludziach sukcesu, niemalże automatycznie, przed oczyma wyobraźni staje nam jakaś gwiazda albo mega bogata osoba. Co od razu sprawia, że czujemy się mało ważni. Jednak bywa i tak, że te osoby wcale tego wszystkiego nie osiągnęły, lecz kontynuowały sukces np. firmy swoich rodziców. Co zatem oznacza osiągnięcie sukcesu?
Dla mnie to nic innego, jak osiągnięcie swojego celu. Najprostsza definicja oddająca całą istotę sukcesu. Sukces zawsze zakłada, że do czegoś się zmierza. Mogą to być cele małe lub wielkie. W związku z tym sukces może mieć wymiar prywatny lub społeczny. Przede wszystkim zależy od tego, co chcemy osiągnąć. Duży sukces składa się z wielu małych osiągnięć, ale także porażek i potknięć. Czas jego osiągnięcia może być krótki lub obejmować lata pracy i działań. Nawykowe działania pozwalają ten czas skrócić.
[tx_calltoact button_text=”Metody wyznaczania życiowych celów” url=” http://leurien.com/metody-wyznaczania-celow/”]Jak wyznaczyć swoje główne cele pisałam tutaj[/tx_calltoact]
[tx_heading style=”default” heading_text=”Jak nawykowe działanie pomagają osiągnąć zamierzony cel?” tag=”h1″ size=”30″ margin=”24″ align=”center”]
Nawyki mają to do siebie, że są zautomatyzowaną czynnością. W praktyce daje to nam następujące korzyści:
- ogromna oszczędność czasu, który należy skierować na świadome wypełnianie kroków w realizacji celu
[tx_spacer size=”10″] - nawykowe działanie wymaga dyscypliny, która jest niezbędna na drodze do sukcesu
[tx_spacer size=”10″] - nawyk nie wymaga specjalnego zastanawiania się nad czynnością, więc siły umysłu można skierować na pomysłowość w osiąganiu celu
[tx_spacer size=”10″] - można ułożyć sekwencję nawyków następujących po sobie, które usprawnią pracę i działania
[tx_spacer size=”10″] - poranne i wieczorne nawyki są istotne w procesie wprowadzania planów w życie, zarządzania energią i w kwestiach produktywnego wykorzystywania czasu
[tx_heading style=”default” heading_text=”Ogólna lista dobrych nawyków oraz przykładowe nawyki sukcesu” tag=”h1″ size=”30″ margin=”24″ align=”center”]
Poniższe listy są przykładowe. Tak naprawdę Twoje nawyki sukcesu mogą być całkowicie inne, bo przede wszystkim zależą od wyznaczanych celów. Kiedy moim celem jest zdrowie kręgosłupa to nawykami do osiągnięcia tego będą: codzienna gimnastyka rano i wieczorem, częste wstawanie od biurka, basen raz w tygodniu itp. Do tego jeszcze te działania mogę zrobić w postaci mini-nawyków ułożonych po sobie np. przed pójściem spać szykuję strój do ćwiczeń oraz matę ⇒ po obudzeniu rozkładam matę do ćwiczeń i zakładam strój (widzę ją i przyszykowany strój, więc mam bodziec do podjęcia dalszych działań) ⇒ po założeniu stroju nastawiam czasomierz na 10 min. ⇒ po nastawieniu czasu rozpoczynam ćwiczenia (kiedy się uruchomia czasomierz z odliczanymi minutami do tyłu od razu jest bodziec do podjęcia ćwiczeń. Podając Ci przykłady nawyków zrobiłam to w formie bodziec wywołujący nawyk ⇒ reakcja – nawyk
[tx_row][tx_column size=”1/2″]
- na widok osoby starszej w autobusie ⇒ ustąpić jej miejsca
- spotykając sąsiada ⇒ przywitać się z nim
- po obudzeniu ⇒ klęknąć do modlitwy
- po zjedzeniu posiłku ⇒ od razu umyć po sobie naczynia
- po wejściu do mieszkania ⇒ zmienić obuwie na domowe
- po wstaniu z krzesła ⇒ przeciągnąć się trzy razy
- przy mijaniu kościoła ⇒ przeżegnać się
- po skończeniu używania konkretnego przedmiotu ⇒ odłożyć go na miejsce
- po zjedzeniu posiłku ⇒ umyć zęby
[/tx_column][tx_column size=”1/2″]
- po usłyszeniu budzika ⇒ wstać natychmiast
- naszykować nakrycie na śniadanie dzień wcześniej i po ujrzeniu ich rano ⇒ zjeść śniadanie przed pracą
- po wejściu do biura ⇒ włączyć komputer/ rozpoczęcie pierwszej czynności w pracy o ustalonej godzinie
- po usłyszeniu sygnalizatora ⇒ zrobić sobie 5 min. przerwę (technika Pomodoro)
- po wstaniu od biurka na przerwę ⇒ napełnić szklankę wodą
- po konkretnym alarmie dźwiękowym ⇒ kończyć pracę o wyznaczonej porze
- sekwencja nawyków: po włączeniu komputera napełniam szklankę wodą ⇒ po uruchomieniu poczty e-mail segreguję zadania wg. priorytetów ⇒ po uruchomieniu niepotrzebnej strony od razy wyłączam ją „X” (bardzo pożyteczne, gdy ma się odruch włączania Facebooka od razu po uruchomieniu przeglądarki internetowej ;))
- po 10 minutach pracy na programie komputerowym ⇒ kliknąć przycisk zapisz (do bodźca będzie pożyteczny czasomierz z dźwiękiem)
[/tx_column]
[/tx_row]
